مجموعه مقالات مرتبط با موضوع مشکلات شهری مشهد

مقالات شهرسازی- 422 صفحه

((فایل  pdf و  غیرقابل ویرایش می باشد.))

بعد از پرداخت به راحتی همان لحظه می توانید آن را دانلود کنید.

مقالات شهرسازی-مجموعه مقالات مرتبط با موضوع " مشکلات شهری مشهد "

Mashhad urban problems

فهرست مطالب:

1-بررسی ابعاد اجتماعی مساله کنترل ترافیک شهری مشهد

2-بررسی تقسیمات فضایی پیشنهادی طرح جامع شهر مشهد

3-بررسی شاخص های آسایش حرارتی ساختمان در شهر مشهد

4-بررسی نیازهای شهروندان در حوزه های مختلف شهری

5-بررسی و تحلیل جزایر حرارتی در مناطق شهری-مشهد

6-بررسی و تحلیل نقش کارکردهای اجتماعی پارك های شهری-مشهد

7-بررسی نقش و مشاركت مردم در اداره امور شهری-مشهد

8-برنامه ریزی راهبردی حمل و نقل پایدار شهری در کلانشهرهای ایران-مشهد

9-تحلیل تحوّلات فضایی محیطزیست شهری در کلانشهر مشهد

10-تحلیل روابط بین شاخص های شناسایی بافت فرسوده و شاخص های توسعه پایدار شهری مشهد

11-تحلیل اكولوژیكی پارك های شهری-مشهد

12-تحلیل شاخص های رشد هوشمند شهری در مشهد

13-طراحی نظام كارآمد ساخت و ساز شهری

14-مشکلات شهری

15-مطالعات جامع حمل و نقل مشهد

16-مطالعه نقش فناوری های نوین ساختمانی در تامین مسکن اقتصادی در طرح های نوسازی شهری

17-وضعیت کمی فضای سبز درختی مناطق شهری مشهد

 

مقدمه

رشدچشمگیر شهر نشینی همراه با گسترش شهرها از نظروسعت و افزایش جمعیت باعث ایجادبافتها وترکیب های مختلف شهری شده است شهرها به دلیل تفاوت های ساختاری ،کالبدی،اجتماعی و اقتصادی به بخش های مختلفی تقسیم شده اند و ناهماهنگی فضایی و عدم تعادل ها را نشان می دهند گویی درعین مشاهده یک یا چند شهر به قول دیوید هاروی با شهر سرد وگرم،شهر ثروت و فقرو شهر حاشیه و مدرن روبرو هستیم. گسترش فیزیکی نااندیشه شهری باعث مخاطره محیط زیست انسانی نیز شده است.در زیر مهمترین عواملی که زندگی شهری و طبیعت شهر نشینی را با مشکل مواجه کرده اند معرفی شده است:

• یراکندگی نا ا ندیشیده ی شهرها.

• بوجود آمدن کلان شهر ها

• کمبود مسکن.

• زاغه نشینی و حاشیه نشینی.

• مشکلات اجتماعی (جرم و جنایت و....

• فقر و عدم تساوی.

• بیکاری.

• از هم گسیختگی قوام خانواده.

• آلودگی صوتی.

• آلودگی هوا.

• تراکم بیش از حد جمعیت.

• آلودگی زیست محیطی.

• کمبود امکانات تفریحی.

• مشکلات مدیریتی.

• وابستگی شهروندان، به دلیل مصرف گرا بودن.

• و....

هر کدام از عوامل فوق به نوعی از معضلات شهر نشینی بوده و کم و بیش میتوان انها را در شهرهای مختلف بخصوص شهرهای ایران نیز مشاهده کرد.در اینجاست که نقش برنامه ریزان شهری بیشتر نمایان شده و برنامه ها و طرح های ارائه شده از طرف آنها در جهت کاهش و یا به سامان کردن شهرها و بویژه ساماندهی مناطق حاشیه نشین شهرها می تواند موثر باشد.

زاغه نشینی

 در لغت به محله‌های فقیرنشین و بدون مجوز در حاشیه شهرها گفته می‌شود. معمولاً امکانات بهداشتی، رفاهی و امنیتی در مناطق زاغه‌نشین وجود ندارد.

هم‌اکنون بیش از یک میلیارد نفر از مردم جهان در زاغه‌ها زندگی می‌کنند.برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد، با توجه بهرشد جمعیت جهان، جمعیت زاغه‌نشین‌ها در سال ۲۰۳۰میلادی را در حدود ۲ میلیارد نفر برآورد کرده‌است.[۴] بر اساس آمار سازمان ملل متحد، هم‌اکنون بیش از یک نفر از هر ۳ ساکن در شهرهای کشورهای در حال توسعه در زاغه زندگی می‌کند.[۵]زاغه‌ها طیفی از آپارتمانهای پر تراکم و بد منظره در مرکز شهر تا سکونتگاه‌های پراکنده غیررسمی و بدون قانون در حاشیه شهرها را شامل می‌شود. برخی بیش از ۵۰ سال قدمت دارند و برخی هنوز در حال تصرف شدن هستند.

سکونتگاه‌های غیررسمی در مسائل و مشکلات زیر با هم اشتراک دارند

    فقدان تاسیسات شهری مناسب و کافی

    فقدان خدمات شهری مناسب و کافی

    افزایش تنش‌ها به علت شکاف عمیق اجتماعی بین ساکنان این سکونتگاه‌ها و مناطق رسمی شهری

    پیچیدگی و دشواری تامین خدمات به علت توسعه ناموزون و برنامه‌ریزی نشده

در آغاز پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، ۳۰ درصد مردم در شهرها و ۷۰ درصد در روستاها زندگی می‌کردند اما سیاست‌های نادرست و عدم ایجاد اشتغال در روستاها سبب مهاجرت شده‌است و در کنار آن حاشیه‌نشینی ایجاد شده که مشهد در این میان مشهد بیشترین سهم را دارد به طوری که متوسط حاشیه‌نشینی در کلان‌شهرها ۱۶ درصد جمعیت است اما مشهد، ۳۰ درصد جمعیت حاشیه‌نشین دارد.[۷]

برای ساماندهی وضعیت حاشیه‌نشینی کارگروهی با محوریت معاونت مدیریت و توسعه  شهری و روستایی وزارت کشور و با عضویت سازمان ملی زمین و مسکن و سایر دستگاه‌های مرتبط تشکیل شده که دبیری آن بر عهده  شرکت عمران و بهسازی شهری ایران است. یکی از اولویت‌های این کارگروه، تدوین برنامه  جامع توانمندسازی و پیشگیری از گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی ایران است که حاشیه‌نشینی مشهد نیز یکی از بخش‌های مهم آن است. این برنامه جامع، سند مدیریت اجرایی برنامه  توانمندسازی و پیشگیری برای کلان‌شهرها است و قرار است با اولویت مشهد تهیه و تصویب شود. در شهر مشهد ۶۶ محله در ۸ پهنه وجود دارند که تاکنون برنامه  توانمندسازی در یکی از پهنه‌ها در سه محله به تصویب رسید و شرکت عمران و بهسازی شهری نیز چندین پروژه را در آن‌جا اجرا کرد. هم‌چنین برنامه‌ریزی‌های لازم برای اجرایی شدن سازوکارهای لازم در سایر محله‌ها و در پهنه‌ای گسترده طی سه سال آینده انجام شده‌است.

به دلیل فقر مطلق حاکم بر زاغه‌نشین‌ها، زاغه‌ها معمولاً محل سکونت بسیاری از تبهکاران و باندهای قاچاق مواد مخدر است. مهاجرت غیرقانونی به ایران و به تبع زاغه‌نشینی آنها در حاشیه شهرها، یکی از معضلات جدی ایران محسوب می‌شود، شواهد زاغه‌نشینی اتباع خارجی را، حداقل در بخشی از حاشیه جنوب تهران نشان می‌دهد.

 علل عمده پدیده حاشیه نشینی

1- كمی در آمد روسای خانوار و بالا بودن بهای زمین و هزینه ساخت و ساز رسمی و گرانی اجاره بها

2- دافعه های مبدا ( مثل بی چیزی، نداشتن زمین ) موجب گریز ساكنین آن از زادگاههای خویش و سرازیر شدن آنها بسوی شهر ها می شود و هزینه بالای زندگی شهری موجب پدید آمدن كانونهای حاشیه نشینی می شود.

3- عامل دیگر قطعه بندیهای بزرگ زمین است كه موجب افزایش قیمت زمین شده و امكان خرید زمین توسط افراد كم در آمد و كم بضاعت گرفته می شود و بناچار به مناطق حاشیه نشینی پناه می برند.

4 - فقدان منطقه بندی و كاربری نا مناسب زمین. اگر شهرها بصورت مناسب منطقه بندی و توسعه نیابند زمینه برای ساخت و ساز های غیر مجاز فراهم شده و محلات زاغه نشینی بوجود خواهد آمد. همچنین چنانچه زمینهای مناسب برای خانه سازی به كاربری صنایع و یا دیگر موارد كاربری اختصاص یابد ممكن است محلات فقر نشین شكل بگیرند.

5 - مهاجرت، از عوامل موثر در شكل گیری حاشیه نشینی است مهاجرت اعم از مهاجرت افراد از روستاها و شهر های كوچك به شهر های بزرگ و نیز مهاجرت افراد از هسته داخلی شهر به حواشی آن می باشد.

  6- در شكل گیری مناطق حاشیه نشینی حداقل در گسترش آن نقش و تاثیر عملكرد ادارات و دستگاههای دولتی و عمومی را نباید نادیده گرفت.

  اوصاف عمومی مناطق حاشیه نشینی

  سیمای نامطلوب : عمده ترین نماد جهانی حاشیه نشینی سیمای نامطلوب آن است كه احساس و وجدان و دیدگان آدمی را می آزارد، ساختمانها تخریب شده و فرسوده شده نشان می دهد. گذرگاهها ومعابر پرپیچ‌وخم و كم عرض بوده و معمولا راه دسترسی خودروهای امداد اعم از آتش‌نشانی، اورژانس و پلیس در مواقع بروز حوادث و خطرات وجود ندارد.

  پایین بودن سطح بهداشت عمومی و سلامتی : حاشیه نشینها فاقد بهداشت عمومی و خصوصی در حد واندازه استانداردهای جهانی و حتی ملی هستند و اقدام علیه بهداشت عمومی و محیط زیست در چنین مناطقی شایع است. انباشت زباله ها و عدم جمع آوری آنها، جریان فاضلاب منازل در كوچه ها و عدم دفع بهداشتی آن، آلودگی های صوتی و آلودگی هوا و غیره در این محلات مشهود است.

   فقدان شغل رسمی و در آمد كافی : اكثر خانواده های حاشیه نشینی شغل رسمی برای تامین معاش خود ندارند و چون این افراد عموما فاقد مهارت وتخصص و سرمایه گذاری می باشند به مشاغل كاذب و بعضا مجرمانه مثل دست فروشی، كوپن فروشی، تكدی گری، زباله دزدی، خرید وفروش مواد مخدر و مشروبات الكلی روی می آورند. بر حسب آمارهای موجود حدود 20 در صد افراد این مناطق فاقد شغل می باشند.

  وجود خرده فرهنگهای خاص مناطق كوچك : در مناطق حاشیه نشین خرده فرهنگهای خاص مناطق كوچك هر یك از خانوارها كه قبلا ساكن آن بودند مشاهده می شود. این فرهنگها بسیار دیر جذب فرهنگهای شهری می شوند و این امر و نیز فقر فرهنگی افراد امكان نفوذ از نظر فرهنگی و اجتماعی را در انها برای اجرای برنامه های مختلف اجتماعی، چون بهداشت و تنظیم خانواده و غیره مشكل می كند.

  5 - اعتیاد : از عوامل گرایش به اعتیاد، فقر، بیكاری، فقدان برنامه صحیح جهت پر كردن اوقات فراغت، نابرابریهای اقتصادی و اجتماعی و در دسترس بودن مواد مخدر را می توان نام برد معمولا در مناطق حاشیه نشین بسیاری از این عوامل قابل رؤیت است و بدان جهت اعتیاد به مواد مخدر در بین جوانان این مناطق و همچنین خرید و فروش مواد افیونی روز به روز افزایش می‌یابد.

 بیکاری

بیکار در اقتصاد به فردی گفته می‌شود که در سن کار (۱۵ تا ۶۵ سال) و جویای کار باشد اما شغل یا منبع درآمدی پیدا نکند. کودکان و افراد مسن از آن جهت که قادر به انجام کار نیستند، جزو جمعیت فعال به حساب نمی‌آیند. زنان خانه‌دار و دانشجویان اگر جویای کار نباشند، جزو جمعیت فعال شمرده نمی‌شوند.

آثار بیکاری

تجربه بیکاری برای کسانی که به داشتن شغل ثابت و مطمئن عادت کرده‌اند، می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد. مستقیم‌ترین نتیجه بیکاری، از دست دادن درآمد است. فشار اقتصادی برای کسانی که فاقد کارند بسیار زیاد است.